Ustaz Abdul Halim 240825
Kuliah Subuh
FB Live
https://www.facebook.com/share/v/1Et58jbfZF/
• Menurut Imam Nawawi dalam kitab Al-Adzkar, beliau menghimpunkan zikir-zikir, doa, dan bacaan yang masyhur daripada Rasulullah SAW dalam pelbagai keadaan, termasuklah bacaan di dalam solat.
Berhubung bacaan selepas Surah Al-Fatihah dalam solat, Imam Nawawi menyatakan bahawa:
1. Disunnahkan membaca surah atau ayat daripada Al-Qur'an selepas Al-Fatihah pada dua rakaat pertama dalam solat fardhu dan juga pada setiap rakaat dalam solat sunat.
Ini berdasarkan hadith bahawa Nabi SAW membaca surah atau ayat tambahan selepas Al-Fatihah, contohnya surah Al-Ikhlas, Al-Falaq, An-Nas, Ad-Dhuha, Al-Insyirah, Al-Fiil, Al-Kafirun, dan surah-surah lain.
2. Tidak ada bacaan tertentu yang diwajibkan selepas Al-Fatihah. Apa sahaja surah atau ayat yang dibaca adalah sah, walaupun hanya satu ayat. Namun yang lebih utama ialah membaca satu surah yang sempurna.
3. Imam Nawawi menukilkan bahawa yang paling afdhal ialah mengikut sunnah Nabi SAW, di mana Baginda membaca surah-surah tertentu mengikut waktu dan keadaan. Contohnya:
Subuh hari Jumaat: Surah As-Sajdah dan Al-Insan.
Maghrib: Kadang-kadang membaca surah pendek, kadang surah panjang.
Solat sunat witir: Surah Al-A'la, Al-Kafirun, Al-Ikhlas.
📌 Kesimpulan menurut Imam Nawawi dalam Al-Adzkar:
Selepas membaca Al-Fatihah, disunnahkan membaca surah lain dari Al-Qur'an.
Tidak ada surah yang dikhususkan secara tetap kecuali pada beberapa solat tertentu yang diriwayatkan daripada Nabi SAW.
Yang lebih utama ialah mencontohi bacaan Rasulullah SAW dalam solat baginda.
• Imam Nawawi dalam Al-Adzkar dan juga dalam Al-Majmū' ada membincangkan tentang turutan bacaan surah dalam solat selepas Al-Fatihah.
Menurut Imam Nawawi:
1. Disunnahkan membaca surah secara tertib mengikut susunan mushaf.
Contohnya: jika rakaat pertama baca Al-Fil, maka rakaat kedua dibaca Quraisy.
Jika baca Ad-Dhuha, maka rakaat kedua dibaca Al-Insyirah.
2. Makruh membalikkan susunan (tidak mengikut tertib).
Contohnya: rakaat pertama baca An-Nas kemudian rakaat kedua baca Al-Ikhlas.
Ini kerana ia bertentangan dengan tertib mushaf yang telah ditetapkan dan diamalkan umat Islam.
3. Tidak wajib membaca secara tertib, tetapi lebih utama dan afdal.
Jika seseorang membaca terbalik (misalnya rakaat pertama Al-Ikhlas kemudian rakaat kedua Al-Kafirun), solatnya tetap sah, cuma hilang kesunnahan.
4. Boleh mengulang surah sama pada rakaat berikutnya, walaupun lebih baik ditukar kepada surah lain.
Imam Nawawi menyebut, kadang-kadang Nabi SAW mengulang surah tertentu seperti Al-Ikhlas.
📌 Kesimpulan Turutan Bacaan Surah menurut Imam Nawawi:
Sunnah: ikut tertib mushaf (surah lebih awal dahulu, kemudian surah selepasnya).
Makruh: melanggar tertib mushaf (baca surah kemudian diikuti surah sebelumnya).
Harus: mengulang surah yang sama.
Paling afdal: baca surah penuh, mengikut sunnah bacaan Rasulullah SAW dalam solat tertentu.
• Menurut Imam Nawawi dalam Al-Majmū' Syarh al-Muhadzdzab:
1. Tertib bacaan dalam solat adalah wajib:
Dimulai dengan takbiratul ihram, kemudian doa iftitah (sunat),
kemudian Al-Fatihah (wajib),
kemudian bacaan surah atau ayat lain (sunat).
2. Jika seseorang mendahulukan surah sebelum membaca Al-Fatihah, maka bacaan surah itu tidak dikira kerana tertibnya salah.
Selepas itu, dia tetap wajib membaca Al-Fatihah kerana itu rukun solat.
Kemudian bolehlah dia membaca surah selepasnya, jika masih dalam rakaat tersebut.
3. Imam Nawawi menegaskan bahawa tidak sah menjadikan surah bacaan sebelum Al-Fatihah sebagai ganti.
Al-Fatihah mesti didahulukan kerana ia rukun solat.
📌 Kesimpulan:
Membaca surah sebelum Al-Fatihah dalam solat adalah tidak mengikut tertib.
Bacaan itu tidak membatalkan solat, tetapi tidak dikira sebagai bacaan sunat surah.
Kena ulang semula Al-Fatihah dahulu, kemudian baru baca surah jika mahu.
• Hukum bacaan makmum dalam solat berjemaah. Para ulama, termasuk Imam Nawawi rahimahullah dalam Al-Majmū' dan Al-Adzkar, telah menjelaskan perkara ini.
1. Hukum membaca Al-Fatihah bagi makmum
Menurut mazhab Syafi'i (pandangan Imam Nawawi):
Membaca Al-Fatihah adalah wajib bagi makmum dalam semua solat, sama ada solat jahriyyah (bacaan kuat: Subuh, Maghrib, Isyak) atau sirriyyah (bacaan perlahan: Zuhur, Asar).
Jika tidak membaca Al-Fatihah, solat makmum tidak sah, kerana Al-Fatihah adalah rukun solat.
2. Bacaan surah selepas Al-Fatihah bagi makmum
Mazhab Syafi'i (Imam Nawawi):
Disunatkan membaca surah selepas Al-Fatihah bagi makmum dalam solat sirriyyah (Zuhur, Asar, atau rakaat perlahan imam).
Tidak disunatkan membaca surah selepas Al-Fatihah bagi makmum dalam solat jahriyyah (rakaat yang imam baca kuat), kerana makmum diperintahkan mendengar bacaan imam berdasarkan ayat:
> "Apabila dibacakan al-Qur'an maka dengarlah ia dan diamlah agar kamu dirahmati."
(Surah Al-A'raf: 204)
Jika makmum tetap membaca surah ketika imam sedang membaca kuat, hukumnya makruh, bukan membatalkan solat.
📌 Kesimpulan ringkas menurut Imam Nawawi (mazhab Syafi'i):
1. Al-Fatihah → wajib dibaca oleh makmum dalam semua solat, sama ada jahriyyah atau sirriyyah.
2. Surah selepas Al-Fatihah →
Sunat bagi makmum dalam solat sirriyyah.
Tidak sunat (malah afdhal diam dan mendengar) dalam solat jahriyyah.
• Adakah seseorang wajib faham maksud bacaan surah dan doa dalam solat atau cukup dengan sekadar bacaan?
📚 Menurut Imam Nawawi & Ulama Syafi'iyyah
1. Syarat sah bacaan dalam solat ialah membaca dengan lafaz Arab yang betul, bukan dengan terjemahan.
Dalil: Rasulullah ﷺ bersabda,
> "Tidak sah solat bagi yang tidak membaca Ummul Kitab (Al-Fatihah)."
(Riwayat Bukhari & Muslim)
Al-Fatihah & bacaan lain mesti dalam bahasa Arab kerana itu adalah tawqifi (ditentukan oleh syarak).
2. Memahami makna bacaan bukan syarat sah solat.
Imam Nawawi dalam Al-Majmū' menegaskan:
> "Disyaratkan membaca Al-Fatihah dengan bahasa Arab, bagi yang mampu. Jika hanya membaca terjemahan, maka tidak sah solatnya."
Tetapi tidak disebut bahawa memahami maksud adalah syarat.
3. Namun, memahami makna adalah tuntutan yang sangat dituntut (mustahabb).
Supaya hadir khusyuk dan tadabbur dalam solat.
Ulama tasawwuf & ulama hati menekankan bahawa faham makna bacaan itu membawa rasa tunduk, takut, dan penghayatan ketika solat.
📌 Kesimpulan Hukum
Tidak wajib memahami maksud bacaan surah & doa dalam solat → solat tetap sah.
Sangat dituntut (sunat muakkad) memahami maksud bacaan supaya solat tidak sekadar gerakan fizikal tetapi menjadi ibadah hati dengan khusyuk.
• Wassalam
FB Live
https://www.facebook.com/share/v/1Et58jbfZF/
• Menurut Imam Nawawi dalam kitab Al-Adzkar, beliau menghimpunkan zikir-zikir, doa, dan bacaan yang masyhur daripada Rasulullah SAW dalam pelbagai keadaan, termasuklah bacaan di dalam solat.
Berhubung bacaan selepas Surah Al-Fatihah dalam solat, Imam Nawawi menyatakan bahawa:
1. Disunnahkan membaca surah atau ayat daripada Al-Qur'an selepas Al-Fatihah pada dua rakaat pertama dalam solat fardhu dan juga pada setiap rakaat dalam solat sunat.
Ini berdasarkan hadith bahawa Nabi SAW membaca surah atau ayat tambahan selepas Al-Fatihah, contohnya surah Al-Ikhlas, Al-Falaq, An-Nas, Ad-Dhuha, Al-Insyirah, Al-Fiil, Al-Kafirun, dan surah-surah lain.
2. Tidak ada bacaan tertentu yang diwajibkan selepas Al-Fatihah. Apa sahaja surah atau ayat yang dibaca adalah sah, walaupun hanya satu ayat. Namun yang lebih utama ialah membaca satu surah yang sempurna.
3. Imam Nawawi menukilkan bahawa yang paling afdhal ialah mengikut sunnah Nabi SAW, di mana Baginda membaca surah-surah tertentu mengikut waktu dan keadaan. Contohnya:
Subuh hari Jumaat: Surah As-Sajdah dan Al-Insan.
Maghrib: Kadang-kadang membaca surah pendek, kadang surah panjang.
Solat sunat witir: Surah Al-A'la, Al-Kafirun, Al-Ikhlas.
📌 Kesimpulan menurut Imam Nawawi dalam Al-Adzkar:
Selepas membaca Al-Fatihah, disunnahkan membaca surah lain dari Al-Qur'an.
Tidak ada surah yang dikhususkan secara tetap kecuali pada beberapa solat tertentu yang diriwayatkan daripada Nabi SAW.
Yang lebih utama ialah mencontohi bacaan Rasulullah SAW dalam solat baginda.
• Imam Nawawi dalam Al-Adzkar dan juga dalam Al-Majmū' ada membincangkan tentang turutan bacaan surah dalam solat selepas Al-Fatihah.
Menurut Imam Nawawi:
1. Disunnahkan membaca surah secara tertib mengikut susunan mushaf.
Contohnya: jika rakaat pertama baca Al-Fil, maka rakaat kedua dibaca Quraisy.
Jika baca Ad-Dhuha, maka rakaat kedua dibaca Al-Insyirah.
2. Makruh membalikkan susunan (tidak mengikut tertib).
Contohnya: rakaat pertama baca An-Nas kemudian rakaat kedua baca Al-Ikhlas.
Ini kerana ia bertentangan dengan tertib mushaf yang telah ditetapkan dan diamalkan umat Islam.
3. Tidak wajib membaca secara tertib, tetapi lebih utama dan afdal.
Jika seseorang membaca terbalik (misalnya rakaat pertama Al-Ikhlas kemudian rakaat kedua Al-Kafirun), solatnya tetap sah, cuma hilang kesunnahan.
4. Boleh mengulang surah sama pada rakaat berikutnya, walaupun lebih baik ditukar kepada surah lain.
Imam Nawawi menyebut, kadang-kadang Nabi SAW mengulang surah tertentu seperti Al-Ikhlas.
📌 Kesimpulan Turutan Bacaan Surah menurut Imam Nawawi:
Sunnah: ikut tertib mushaf (surah lebih awal dahulu, kemudian surah selepasnya).
Makruh: melanggar tertib mushaf (baca surah kemudian diikuti surah sebelumnya).
Harus: mengulang surah yang sama.
Paling afdal: baca surah penuh, mengikut sunnah bacaan Rasulullah SAW dalam solat tertentu.
• Menurut Imam Nawawi dalam Al-Majmū' Syarh al-Muhadzdzab:
1. Tertib bacaan dalam solat adalah wajib:
Dimulai dengan takbiratul ihram, kemudian doa iftitah (sunat),
kemudian Al-Fatihah (wajib),
kemudian bacaan surah atau ayat lain (sunat).
2. Jika seseorang mendahulukan surah sebelum membaca Al-Fatihah, maka bacaan surah itu tidak dikira kerana tertibnya salah.
Selepas itu, dia tetap wajib membaca Al-Fatihah kerana itu rukun solat.
Kemudian bolehlah dia membaca surah selepasnya, jika masih dalam rakaat tersebut.
3. Imam Nawawi menegaskan bahawa tidak sah menjadikan surah bacaan sebelum Al-Fatihah sebagai ganti.
Al-Fatihah mesti didahulukan kerana ia rukun solat.
📌 Kesimpulan:
Membaca surah sebelum Al-Fatihah dalam solat adalah tidak mengikut tertib.
Bacaan itu tidak membatalkan solat, tetapi tidak dikira sebagai bacaan sunat surah.
Kena ulang semula Al-Fatihah dahulu, kemudian baru baca surah jika mahu.
• Hukum bacaan makmum dalam solat berjemaah. Para ulama, termasuk Imam Nawawi rahimahullah dalam Al-Majmū' dan Al-Adzkar, telah menjelaskan perkara ini.
1. Hukum membaca Al-Fatihah bagi makmum
Menurut mazhab Syafi'i (pandangan Imam Nawawi):
Membaca Al-Fatihah adalah wajib bagi makmum dalam semua solat, sama ada solat jahriyyah (bacaan kuat: Subuh, Maghrib, Isyak) atau sirriyyah (bacaan perlahan: Zuhur, Asar).
Jika tidak membaca Al-Fatihah, solat makmum tidak sah, kerana Al-Fatihah adalah rukun solat.
2. Bacaan surah selepas Al-Fatihah bagi makmum
Mazhab Syafi'i (Imam Nawawi):
Disunatkan membaca surah selepas Al-Fatihah bagi makmum dalam solat sirriyyah (Zuhur, Asar, atau rakaat perlahan imam).
Tidak disunatkan membaca surah selepas Al-Fatihah bagi makmum dalam solat jahriyyah (rakaat yang imam baca kuat), kerana makmum diperintahkan mendengar bacaan imam berdasarkan ayat:
> "Apabila dibacakan al-Qur'an maka dengarlah ia dan diamlah agar kamu dirahmati."
(Surah Al-A'raf: 204)
Jika makmum tetap membaca surah ketika imam sedang membaca kuat, hukumnya makruh, bukan membatalkan solat.
📌 Kesimpulan ringkas menurut Imam Nawawi (mazhab Syafi'i):
1. Al-Fatihah → wajib dibaca oleh makmum dalam semua solat, sama ada jahriyyah atau sirriyyah.
2. Surah selepas Al-Fatihah →
Sunat bagi makmum dalam solat sirriyyah.
Tidak sunat (malah afdhal diam dan mendengar) dalam solat jahriyyah.
• Adakah seseorang wajib faham maksud bacaan surah dan doa dalam solat atau cukup dengan sekadar bacaan?
📚 Menurut Imam Nawawi & Ulama Syafi'iyyah
1. Syarat sah bacaan dalam solat ialah membaca dengan lafaz Arab yang betul, bukan dengan terjemahan.
Dalil: Rasulullah ﷺ bersabda,
> "Tidak sah solat bagi yang tidak membaca Ummul Kitab (Al-Fatihah)."
(Riwayat Bukhari & Muslim)
Al-Fatihah & bacaan lain mesti dalam bahasa Arab kerana itu adalah tawqifi (ditentukan oleh syarak).
2. Memahami makna bacaan bukan syarat sah solat.
Imam Nawawi dalam Al-Majmū' menegaskan:
> "Disyaratkan membaca Al-Fatihah dengan bahasa Arab, bagi yang mampu. Jika hanya membaca terjemahan, maka tidak sah solatnya."
Tetapi tidak disebut bahawa memahami maksud adalah syarat.
3. Namun, memahami makna adalah tuntutan yang sangat dituntut (mustahabb).
Supaya hadir khusyuk dan tadabbur dalam solat.
Ulama tasawwuf & ulama hati menekankan bahawa faham makna bacaan itu membawa rasa tunduk, takut, dan penghayatan ketika solat.
📌 Kesimpulan Hukum
Tidak wajib memahami maksud bacaan surah & doa dalam solat → solat tetap sah.
Sangat dituntut (sunat muakkad) memahami maksud bacaan supaya solat tidak sekadar gerakan fizikal tetapi menjadi ibadah hati dengan khusyuk.
• Wassalam
Comments